Zelfonthulling

3 maart 2025

Mag je zelfonthulling toepassen binnen de therapie? Het is een onzinnige vraag. Net als alle andere interventies, is zelfonthulling een middel om iets te bewerkstelligen. Het dient een doel en dat doel is het bevorderen van het welzijn van de patiënt. Soms is zelfonthulling daarvoor een geschikt middel, soms niet.
Zelfonthulling kan een vertrouwelijke sfeer te creëren waarbinnen de patiënt zich op z’n gemak voelt en hem helpt te praten over de dingen die nodig zijn te bespreken. Met zelfonthulling kan de therapeut uitstralen dat hij weet waarover hij spreekt. Ook kan zelfonthulling een metafoor zijn over hoe de patiënt iets kan oplossen.
Zelfonthulling is een manier van interveniëren; een mooi verhaal in de ik-vorm; een manier om de impact van een boodschap te vergroten. Mensen houden nou eenmaal meer van een persoonlijk verhaal dan van een abstracte uitleg. Het maakt de therapeutische boodschap menselijker. De persoonlijke noot appelleert aan nieuwsgierigheid en scherpt de aandacht van de patiënt voor de therapeutische boodschap. 
De techniek staat bekend onder de naam ‘story-telling’. Reclame mensen beschouwen story-telling als een effectieve manier om een boodschap over te brengen. In de behandeling van kinderen is story-telling tamelijk gebruikelijk.
Het verhaal hoeft niet persé over de therapeut te gaan om het persoonlijk en levendig te maken. Het kan ook over de buurman gaan. Het hoeft zelfs niet echt gebeurd te zijn. Soms zeg ik tegen patiënten: ‘ik verzin even een voorbeeld, stel je voor dat mijn broer ….’ Niemand vindt dat een probleem.
Zelfonthulling is lang niet in alle therapieën nuttig, net zoals EMDR niet in alle therapieën nuttig is. Sommigen therapeuten voelen zich ongemakkelijk bij al te persoonlijke mededelingen. Doe in therapie vooral dingen waarbij jij je als therapeut comfortabel voelt. Ongemak straalt af op de patiënt en is niet bevorderlijk voor de therapie.
Een therapeut wordt niet betaald om over zichzelf te praten. Dat is ook niet de bedoeling van zelfonthulling. Het is een manier om een boodschap op een indringende manier over te brengen. Als je er goed over nadenkt gaat zelfonthulling helemaal niet over de therapeut.

Gepubliceerd in VGCT Magazine, december 2023